Jólin eru að koma (Kerst komt eraan)

Dag sneeuwige thuisfront!

Ik denk dat ik het klimaat van IJsland naar huis heb opgestuurd en andersom, het is hier namelijk op dit moment veel milder als in Belgie. De dagen beginnen te korten, het is pas fatsoenlijk licht rond de middag en al weer helemaal terug donker rond 17u. Natuurlijk gaat dat alleen maar minderen de komende maand(en). Het wordt ook steeds kouder, hoewel het op dit moment weer meevalt. Enkele weken terug was het ook -8 graden hier, maar nu zitten we weer net boven het vriespunt denk ik. De afgelopen maand was vrij rustig, heb niet écht bijzondere dingen bezocht of gedaan, maar eerder een rustige maand gehad, die moeten er misschien ook zijn, denk ik.

IJslanders worden nogal vrij lui in de winter heb ik de indruk. Ze vermijden het zoveel mogelijk om buiten te komen, afstanden groot én klein worden met de auto gedaan. Als je wandelt word je een beetje gek aangekeken en de fiets bestaat hier al helemaal niet. Ze zijn althans creatief genoeg om zich binnenhuis bezig te houden. Ze zijn bijvoorbeeld echte cinema-gangers. Zo ben ik laatst met naar de nieuwe Harry Potter film geweest. We gingen naar Egilshölin, een heel groot complex waar er een voetbal terrein, schaatsbaan (ook voor hockey), fitness centrum, tennisbaan, grote zalen voor optredens én een bioscoop is met de tweede grootste schermen van Europa. De zaal is uitgerust met de nieuwste snifjes en de zetels waren precies schommelstoelen, met veringen en heel comfortabel. Deze foto vond ik op het net van het grote scherm:

Zo gaan de jongeren nog steeds elke avond ‘fara í rútinn’ wat letterlijk betekent ‘de route gaan’ vlotter vertaald gewoon ‘cruisen’. Zoals ik al eerder heb vermeld spreken ze af op een parking van de drive-in’s en babbelen dan met de ramen open. Dat is dus echt een ‘activiteit’ om te doen. Soms vragen ze ‘wat ben je aan het doen?´ en als ik niets doe vragen ze ‘viltu koma með að fara í rútinn’ (wil je mee komen cruisen).

De kerst is al langer in het land. Ik was trouwens ook helemaal vergeten dat het in Belgie nog vollop Sinterklaas tijd is. Een kleine maand geleden of zelfs vroeger begonnen ze hier al aan de versieringen en de kerstproducten zoals kerstmelk en -yoghurt kon je al in de winkels verkrijgen.
Enkele dagen terug heb ik ook met mijn mamma het huis alvast wat versierd. Op de ramen sneeuw gespoten en kerstlichtjes opgehangen. Om eerlijk te zijn vond ik het nogal een vrij kitcherige versiering, maar daar sta ik voor open en dat neemt zeker mijn kerstgevoel niet weg. Ik maakte mijn kamer ook wat gezelliger. Daarna aten we een lekker stukje cake.




De kerstboom komt deze week, ik denk niet dat het een echte gaat zijn, maar dat maakt allemaal niets uit, ik beleef graag kerst hoe het hier gevierd wordt. In de IJslandse les hebben we ook een kerstkaart gemaakt, zodat we weten hoe alles te schrijven in het IJslands. Maar wat mij meer fascineert is het feit dat ze hier dertien kerstmannen hebben! Inderdaad, 13! Zoals jullie weten of niet weten, zit de IJslandse cultuur vol met elven- en trollen mythes. De kerstmythe stamt af van een oudere mythe die nu wat gemoderniseerd is. Ik zal even eenvoudig uitleggen hoe het precies in mekaar zit. Kinderen zetten hun schoen voor het raam. Elke dag (vanaf 12 december) komt er een andere kerstman. Er zijn er dus 13. Tot en met 24 december komt er elke dag eentje. Zo heb je bijvoorbeeld ‘kertasníkir’ die kaarsen eet, ‘kjetkrókur’ die vlees wil of ‘askaleikir’ die de potten uitlikt. Als dus bijvoorbeeld kertasníkir komt, moet je kaarsen bij je schoen zetten. (Een beetje zoals het concept een wortel geven voor het paard van sinterklaas, maar dan veel uitgebreider). Je hebt ook kerstmannen die je niets moet geven, maar die wel komen. Zoals ‘hurðaskellir’ die klapt ´s avonds heel hard met de deuren of ‘gluggagægir’ die komt door het raam kijken. Natuurlijk is dit allemaal opgezet spel door de ouders, maar kinderen geloven er in, zoals ze bij ons in Sinterklaas geloven. De kerstmannen geven je dan kleine cadeautjes zoals stickertjes, kleine speeltjes etc in je schoen. Ik denk als ik mijn hele leven in IJsland zou gewoond hebben, ik super enthousiast zou geweest zijn als kindje om hierin te geloven. Ik zie mezelf al met grote ogen wachten in bed tot hurðaskellir heel hard met de deuren zou klappen. De kerstmannen hebben dan ook ‘boze ouders’ die in de Bergen wonen en kinderen opeten (vergelijkbaar met ‘de roe’), ik ben er heel enthousiast over maar ga het hier beeindigen, voor de geinteresseerden: http://nl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3lasveinar .


Zoals ik wel meerdere keren heb vermeld blijft het eten hier op niet veel trekken. Dat komt waarschijnlijk omdat ik zo een goed eten gewoon ben. Ze eten hier met het gedacht om hun maag te vullen en niet met het gedacht om ervan te genieten. Mijn zus leeft op fastfood en eet alleen maar gezonde dingen. Ze houdt niet eens van groenten. Soep, elke dag brood eten of een volledige maaltijd met aardappelen-groenten en vlees kennen ze hier niet echt. Natuurlijk uitzonderlijk eten we bij amma (oma) thuis eens vis, dan heeft ze aardappeletjes in schil en groentjes gekookt. Maar dat is dan ook de enige maaltijd die ik zo ken. We halen vaak wat uit of koken iets uit een pakje. In ieder geval heb ik me voorgenomen me minder druk erover te maken. De bakkerij en de winkel liggen op 5 minuten wandelafstand van me af, dus ga ik regelmatig gewoon zelf naar de winkel om gezonde dingen te kopen. Of ‘normale’ dingen, in mijn ogen. Toch kan mijn mamma van die ‘uitspattingen’ krijgen om samen gezellig wat te eten. Dan belt ze haar broer, mama (die komt atlijd), de buurman, Ómar en zijn mama om samen te eten.
Ze heeft dat ‘geleerd’ van haar Amerikaanse vrienden. Maar het is dus in ieder geval geen bekend fenomeen om samen gezellig te tafelen. Mijn familie is nu ook geen doorsnee IJslandse familie, dus ik kan het niet veralgemenen.

De examens zijn trouwens begonnen. Heb 1 december mijn eerste examen Engels gehad: fluitje van een cent! De leerstof was van een aardig niveau, woorden zoals versatile, scintillating of een uitdrukking zoals ‘as different as chalk from cheese’ zijn toch niet alledaags. Ik had mezelf voorgenomen goed te leren. Ook al telt het niet echt mee voor mij, ik wil mijn ‘ijverigheid’ niet verliezen die ik op SAB heb gecreeerd. (Ja, tov hier is dat één en al ijverigheid). Ik heb dus ook de hele dag ervoor geleerd, natuurlijk meer relaxed als het écht zou mee tellen, maar toch serieus. Mijn zus had hetzelfde examen. Ze heeft de hele voor- en namiddag niets gedaan. Ze is ´s avonds nog gaan werken en daarna heeft ze nog uren lang op Facebook vertoefd. Rond 1u in de nacht vroeg ik haar of ze niet eens zou beginnen. Jongeren zijn hier echt enorm gedemotiveerd op gebied van school. Met in hun achterhoofd dat ze met 4.5 door zijn, leren ze. Als je op al je vakken 4.5 hebt, is er geen enkele hindering om niet over te mogen. Het is hier ook een gewoonte om al de testen van vorige jaren online te zetten op inna (zoals smartschool). Zodat we weten op welke manier het gevraagd wordt. Toen ik uiteindelijk mijn examen kreeg, kon ik bijna mijn ogen niet geloven. Misschien de helft van het examen was gewoon gekopieerd van het vorige jaar, wat dus online stond. Ik denk dat dit zelfs illegaal in Belgie is? In ieder geval denk ik dat ik misschien wel aan 90 procent kom op mijn examen. Ja, daar ben ik toch wel even van aangedaan. 8 december heb ik examen wiskunde en dan ben ik vrij voor een maand!

11 december ga ik samen met Guðbjörg, het meisje waar ik mee naar de fotoclub ga, naar Egilsstaðir (in het noord-oosten). Haar papa woont hier, dit is eigenlijk het verste punt dat ik kan gaan in IJsland. Ik ben super enthousiast, we gaan met de auto, een reis van 6u. Wat dus betekent dat ik enorm veel mooie landschappen ga zien. Ben zo blij dat ik de kans krijg om ook de rest van het land te zien. In het noorden van het land ligt er op dit moment dubbel zoveel sneeuw als in Belgie, dus ben benieuwd.


Oh, weer wat weetjes

Weetjes
Stamboek: Aangezien de IJslandse bevolking maar mimiem is, is het dus voor hen heel goed mogelijk een stamboek bij te houden. Maar, dit is ergens ook een beetje noodzakelijk. Dit om te voorkomen dat familie met familie zou samen gaan. Je hebt dus wel degelijk een website om te checken of iemand familie van je is. Zelfs op facebook hebben ze dit. Je geeft gewoon de naam van iemand in en het systeem zoekt op op welke manier je familie bent. Zo hebben Katrín en Viktoría bijvoorbeeld dezelfde over over grootvader. Jongens die met meisjes samengaan, checken dit dus wel degelijk. VREEMD HE?
Familie: Ze hebben hier maar één woord voor tante, oom, neef, nicht of achterneef/nicht. Dat is ‘frændi(m)/frænka(v)’. Dit komt waarschijnlijk ook omdat zoveel mensen familie van elkaar zijn, al zeker in een klein stadje zoals Keflavík. Wat dus wel voor grappige vertalingen zorgt als ‘mijn oom en ik gingen eens op stap’ en dergelijke. (Ze vertalen neef heel vaak door oom!)
Andere ‘constructies’: Ik lette er laatst op, ze hebben hier gewoon geen fietspaden! Alleen voor voetgangers. Zoals al eerder gezegd fietsen ze hier zelden. Wat me ook opviel is, dat ze hier maar één deur hebben. Wij hebben een voor- en een achterdeur. Maar de meeste huizen hier hebben maar één voordeur.
Gekke verwoordingen: Ze bedanken elkaar hier voor de dag/avond. Als je samen bent uit- of weggeweest zeggen ze altijd ‘takk fyrir kvöld’ wat betekent ‘bedankt voor de avond’. Of als mijn mamma gaat slapen zegt ze vaker ‘takk fyrir í dag’ (bedankt voor vandaag). Als je bijvoorbeeld vandaag iets met iemand doet en die persoon de dag erna spreekt zeggen ze ‘takk fyrir síðast’ (bedankt voor laatst).
Als ze hier willen weten hoe oud iemand is, zeggen ze over die persoon ‘hún er 92 módel’ (ze is een 92 model). In het begin dacht ik altijd dat die persoon een model was. Maar dat wordt gewoon zo gezegd.
Jassen: Voor de koude, draagt bijna iedereen hier pelsjassen. Best wel fijn om te zien dat iedereen dezelfde soort van jas draagt.

Skyr: Dit is een IJslandse specialiteit. "Skyr is een typisch IJslands melkproduct. Het is een zeer zachte kaas hoewel het qua textuur meer op yoghurt of kwark lijkt. Van origine is skyr een product dat de Vikingen ten tijde van de kolonisatie van IJsland vanuit Noorwegen mee naar IJsland hebben genomen." (wikipedia). Het is heel bekend hier, iedereen eet het, jong en oud. Ze maken er smoothies mee en ook hierin bestaat de kerstversie. En het is heeerlijk.


De taal gaat weer steeds beter en beter. Ik versta enorm veel, praten lukt ook al wat beter. Alleen maar positief dus. Ik kijk al uit naar het kerstshoppen en de kerstdagen, die jullie in mijn volgende blogbericht zullen terugvinden. Bedankt voor het lezen, alvast iedereen die met examens zit: énorm veel success, ik denk aan jullie. Voor de rest, fijne kerstvooruitzichten. Tot snel!

Een IJslands kerst lied, om al in de sfeer te komen.


Ég vona að þú hafir gaman að lesa textinn minn
Ik hoop dat jullie plezier hadden mijn tekst te lezen

Bless-bless
Doei!